Vorig jaar verscheen het nieuwste boek van bestsellerauteur Brené Brown: ‘Verlangen naar verbinding’. Ik begon erin te lezen met haar andere boeken over thema’s als kwetsbaarheid, schaamte en moed in mijn achterhoofd. Ik verwachtte, net als bij de andere boeken, veel herkenning en inzichten voor mij persoonlijk. Maar bij het lezen van dit boek gebeurde er wat anders. Ik ging passages aanstrepen en overschrijven. Ik kreeg de neiging het boek cadeau te doen aan collega’s die zich bezighouden met crisiscommunicatie en met eenzaamheid. Kortom: het zinderde in mij. De oorspronkelijke titel van het boek: ‘Braving the Wilderness’ daagt ook wel meer uit tot zinderen dan de Nederlandse vertaling.
Er echt bij horen
Brown is hoogleraar en onderzoeker en bestudeert al meer dan 16 jaar thema’s als kwetsbaarheid en schaamte. Nu wilde zij onderzoeken hoe het zit met ‘er echt bij horen’ ofwel het verlangen naar verbinding. Brown: “Het was geenszins mijn bedoeling om erbij horen te relateren aan de politieke en ideologische chaos waar de wereld van nu zich in bevindt.” Maar in het veldwerk stuitte ze op een enorme hoeveelheid waardevolle informatie. En zo voegde ze een onderzoeksvraag toe: ‘Beïnvloedt onze huidige tijdgeest onze zoektocht van erbij horen. En zo ja hoe dan?’. Dat maakt dat dit boek een veel meer maatschappelijke insteek heeft dan haar andere boeken. Ofwel: Het persoonlijke is politiek* in een hernieuwd daglicht. Wat mij betreft: inspirerende kost voor iedereen die zich bekommert om de huidige maatschappij en om alles wat zich afspeelt in wijken en buurten. Communicatieadviseurs, wethouders, raadsleden, welzijnswerkers. Het biedt je waardevolle inzichten in thema’s als uitsluiting, eenzaamheid, terrorisme, verdeeldheid. Brown staat uitvoerig stil bij principes achter tweedeling (als je niet voor bent ben je tegen) zoals het ontmenselijken van andersdenkenden waardoor je hen met gemak kunt aanvallen.
Zoom in
Het boek is een pleidooi voor het belang van luisteren en voor nieuwsgierigheid om zo de mensen die niet in jouw bubbel zitten te begrijpen. “Zoom in! Want het is moeilijk om van dichtbij een hekel aan iemand te hebben.” Brown vertelt over het belang van collectieve ervaringen van onlosmakelijke verbondenheid en over het verschil tussen echt en onecht hierin. Tussendoor komen er boeiende cijfers voorbij. Zoals het gezondheidseffect van verbondenheid: “Een keer per week een potje kaarten met vrienden voegt evenveel jaren toe aan je leven dan stoppen met roken of bètablokkers slikken”. Ook legt ze haarfijn uit wat het verschil is tussen ‘erbij horen’ en ‘aanpassen’, dit alles onderbouwd vanuit haar jarenlange onderzoeken en veldwerk.
De meest intrigerende handreiking in het boek vind ik deze: sterke rug, zachte voorkant, wild hart. Als we figuurlijk gezegd onze rug sterker maken en een ruggengraat kweken die flexibel maar stevig is, dan kunnen we het risico nemen dat onze voorkant zacht en open is. Dan kunnen we de wildernis trotseren.
Kortom: een boek om te lezen en over door te praten.
Brown, Brené, Verlangen naar verbinding. Er echt bij horen en de moed om alleen te staan, Lev./ A.W. Bruna Uitgevers B.V., Amsterdam 2018.
door: Marjan Engelen, communicatieadviseur
* De titel van de autobiografie van Hedy d’Ancona (1937), sociologe, politica en feministe. De titel staat voor de belangrijkste leuze uit het feminisme in de jaren ‘60/ ’70. Zaken als vrouwenonderdrukking zijn geen privé- maar een politiek probleem.
