Voor veel mensen is de toekomst vooral een herinnering aan het verleden. Ze herhalen gedragspatronen die ze vroeger geleerd hebben. Niemand hoeft echter gegijzeld te worden door eerdere ervaringen, hoe negatief die ook geweest zijn. En hier komt de parallel met gijzelingen om de hoek kijken. George Kohlrieser, hoogleraar leiderschap en organisatiegedrag in Zwitserland en een zeer ervaren gijzelingsonderhandelaar, betoogt dat hoe we een situatie beleven, ofwel een echte gijzeling (iets wat gelukkig weinig mensen zal overkomen), ofwel een willekeurige levenssituatie, alles te maken heeft met de focus van onze mind’s eye. We kunnen ons laten gijzelen, maar ook niet! Mind’s eye is een kernbegrip in het boek. Kort gezegd is de mind’s eye (een begrip dat onvertaald blijft in het boek) de focus waarmee we situaties beoordelen. De mind’s eye bepaalt of we ons richten op bijvoorbeeld de pijn en de frustratie van situaties in ons leven, of dat we ons richten op de voordelen en de opbrengst. Het filtert de realiteit en vormt onze kijk op de wereld. Het is een systeem van selectieve aandacht en interpretatie.
Ik werd gegrepen door de vele voorbeelden in zijn boek, waarvan het incident met de insluiper wel het meest dramatisch is. Een bejaarde vrouw werd ’s nachts wakker van een geluid in haar slaapkamer. Een man, druipend van de regen, stond met een houten knuppel in zijn hand over haar heen gebogen, klaar om toe te slaan …Ze richt zich op en zegt: “Je bent hier aan het juiste adres. Je bent van harte welkom. Het is een gure nacht om buiten te zijn. Je hebt het koud, bent nat, en hongerig. Neem wat brandhout dat daar ligt en stook het fornuis in de keuken op. Laat me me een beetje aankleden, dan zal ik wat droge kleren voor je opzoeken, je een goede warme maaltijd klaarmaken en een plaats voor je maken om te slapen, achter het fornuis waar het lekker warm is.” Verder zei ze niets meer. Na een lange stilte liet de man de knuppel los en zei: “Ik zal je niets doen.”….De vrouw zoekt kleren en bereidt een maaltijd, en gaat daarna weer naar bed om te slapen. De volgende morgen ontdekt ze dat de man weg is. Om ongeveer 10.00 uur arriveerde de politie met een hondenbrigade, die het spoor van de man tot het huis was gevolgd. Ze waren verbluft de vrouw nog levend aan te treffen. De man was namelijk een psychopaat en een moordenaar, die de avond ervoor was ontsnapt uit de gevangenis en meedogenloos een gezin van vier personen, buren uit de meest nabije omgeving, had afgeslacht.
Een spectaculair verhaal, uitzonderlijk natuurlijk, dat Kohlrieser aangrijpt om te onderbouwen dat je je niet hoeft te laten gijzelen door de omstandigheden. Gelukkig is de kans dat wij fysiek gegijzeld worden gering. Toch kan ieder van ons zich psychologisch laten gijzelen, dat wil zeggen: het slachtoffer worden van bazen, collega’s, klanten, familieleden of van vrijwel iedereen met wie we omgaan en die ons manipuleert. We kunnen zelfs gijzelaars worden van onszelf, van onze eigen manier van denken, van onze emoties en onze gewoontes. In hoofdstukken met als titels: het potentieel van de verbindingscirkel, de kracht van secure bases, de kunst van conflictmanagement en de effectieve dialoog geeft Kohlrieser handvatten om te leven met een ongegijzelde gemoedstoestand. Een aanrader voor coaches, trainers en managers en iedereen die met mensen werkt. Binnenkort verschijnt zijn tweede boek Care to Dare in vertaling, ook bij uitgever Circle Publishing.
George Kohlrieser, Laat je niet gijzelen, over leiderschap, verbinding, dialoog en werkelijke verandering. Circle Publishing, Heeze, 2018, ISBN: 978-90-77179-27-7.
