Al jaren ben ik geboeid door Freud. Door de inhoud van zijn werk, want de psychoanalyse heeft behalve psychotherapeuten ook coaches, trainers, adviseurs en managers veel te bieden. Maar vooral ook door de man zelf. Wat dreef de man? Hoe is het hem gelukt meer te schrijven dan ik waarschijnlijk in mijn hele leven kan lezen? Waar haalde hij de tijd vandaan? De kern is waarschijnlijk: discipline. Zijn dag bestond grofweg uit patiënten zien, aan het einde van de ochtend het warme middagmaal nuttigen, weer patiënten zien en dan, uiteindelijk, ’s avonds schrijven. Gaan zitten en schrijven: artikelen, boeken, brieven. Zijn uitgebreide correspondentie met vele collega’s en vrienden (die later soms ex-collega’s en vijanden waren geworden, in ieder geval afvalligen in zijn ogen) zijn vaak te boek gesteld, zoals de boeiende briefwisseling met Jung. Zonder computer, email en Ipad schreef hij met de hand bladzijden vol: ziektegeschiedenissen, theorieën, ervaringen, meningen, commentaren, reacties. Natuurlijk, zijn liefdevolle vrouw Martha kookte voor hem en voedde de 6 kinderen op. Onzichtbaar voor de buitenstaander komt zij niet of nauwelijks voor in zijn geschriften. Zij leefden met het hele gezin (inclusief schoonzus Minna) in twee gekoppelde appartementen aan de Berggasse 19 in Wenen.
Dit is het huidige Freud museum en, evenals de stad Wenen, beslist een bezoek waard. Daar woonde en werkte hij, daar bracht hij de discipline op. Het is fascinerend om de wachtkamer te betreden, de enige met de oorspronkelijke (later door dochter Anna Freud terug geschonken) meubelen. Daarna doorlopen naar de kamer waar de beroemde sofa stond, met aan het hoofdeinde, onzichtbaar voor de liggende patiënt, de stoel van Freud. En dan de studeerkamer, met uitkijk over de achtertuin. In alle ruimtes bevinden zich vitrines, met foto’s, boekomslagen, documenten en voorwerpen. De oorspronkelijke inrichting wordt op de wand geprojecteerd, aangezien de gehele inboedel in 1938 meeverhuisd is met de vlucht van Freud naar Londen en zo gelukkig uit handen van de nazi’s is gebleven. Kort voor het vertrek naar Londen heeft Edmund Engelman een prachtige serie foto’s gemaakt van de gehele inrichting en bewoners van Berggasse 19. Hij werkte zonder flash of extra licht, om de familie Freud niet te verstoren in hun natuurlijke omgeving, en maakte zo een document van onschatbare waarde, vastgelegd in het fotoboek: Sigmund Freud, Berggasse 19, Vienna (te koop in het museum). En als je toch in de museumshop bent: neem ook een kijkje in de museumcatalogus met weer ander uniek fotomateriaal of schaf de film aan: Sigmund Freud, on the trail of the famous psychoanalyst, met o.a. filmpjes uit het privé-archief (met commentaar van Anna Freud). De oorspronkelijke inboedel, inclusief sofa, is nu te zien in het Freud museum in Londen, waarover meer in een volgende blog.
